De Via Appia Antica is een Romeinse weg die het oude Rome verbond met Brindisium, het huidige Brindisi in Zuid-Italië. De weg is vernoemd naar degene die het initiatief daarvoor nam: Appius Claudius Caecus, die de aanleg begon in 312 voor Christus. Nog geen vijf jaar later was het eerste traject tot Capua gereed. In 191 v.Chr. was de weg voltooid en konden reizigers zonder onderbrekingen de bijna 570 kilometer afleggen.
Deze beroemde Romeinse ‘snelweg’, ook wel bekend als de regina viarum, de ‘koningin der wegen’, had in de eerste plaats vooral de functie legertroepen te verplaatsen. Daarnaast verbond de Via Appia verschillende economische centra en werd zij gebruikt voor handelstransporten. Ook lieten de Romeinen hun doden langs de weg begraven.
Reisverslagen zijn er bijna niet. Er is één uitzondering: de dichter Quintus Horatius Flaccus maakte in 37 v.Chr. in opdracht van keizer Augustus een diplomatieke reis over de Via Appia. Hij liet een dagboek achter in zijn bundel ‘Satiren’. Onderweg sliep hij in allerlei pleisterplaatsen en de reis van Rome naar Brindisi duurde dertien dagen te paard.
Na de Romeinse tijd raakten grote delen van de Via Appia in verval. Het overgrote deel van de grafmonumenten werd overwoekerd, afgebroken en hergebruikt als bouwmateriaal.
Nabij Rome zijn beide zijden van de weg bezaaid met allerlei soorten representatieve architectuur. Het eerste stuk van de Via Appia wordt nog altijd steeds gezien als iconisch en een als mijlpaal in de politieke en culturele presentatie van het oude Rome. Vooral de monumentale graven die de weg sierden tijdens de hoogtijdagen van het Romeinse Rijk, spreken nog steeds altijd tot de verbeelding.
Vanaf het midden van de 18e eeuw is de Via Appia, met name de eerste mijlen vanaf Rome, als historisch monument herontdekt en op talloze manieren in beeld gebracht. Deze beelden tezamen vormen een uniek historisch document van hoe de weg de afgelopen eeuwen is veranderd, maar vooral ook hoe men er door de tijd heen naar heeft gekeken.
Tussen 1850 en 1853 zijn de eerste mijlen van de weg door de Italiaanse architect Luigi Canina gereconstrueerd en getransformeerd tot een archeologisch park.
Vanaf eind jaren tachtig zijn de eerste elf mijl van de Via Appia opgenomen in een beschermd parkgebied genaamd ‘Il Parco Regionale dell’Appia Antica’, waarvan het archeologisch gedeelte onder bescherming valt van het ‘Parco Archeologico dell’Appia Antica’.